Het is al veel langer bekend dat glyfosaat voor onze gezondheid schadelijk kan zijn. De milieubelasting is veel groter dan tot nu toe is onderkend. Wie het kaartje van de verspreiding van glyfosaat of RoundUp in Midden-Brabant heeft gezien vraagt zich af wat het agrarisch buitengebied denkt te bereiken met het gebruik van dit bestrijdingsmiddel. De EU heeft voor de komende tien jaar het inzetten van glyfosaat weer gelegaliseerd. Wij willen best geloven dat het aanpassen van ingesleten gedrag niet van de ene op andere dag te wijzigen valt, maar van goed opgeleide agrariërs mag je verwachten dat zij over hun handelen nadenken.
Zeker als het middel op korte afstand van bewoning wordt ingezet, is dat voor Groen Gilze Rijen ethisch niet verantwoord. De economische voordelen voor landbouwbedrijven geven tot nu de doorslag. De redenering is steeds hetzelfde: het is goedkoop en efficiënt.
In de jaren zeventig bracht het Amerikaanse bedrijf Monsanto de onkruidverdelger RoundUp op de markt, met glyfosaat als werkzame stof. Glyfosaat is een chemische verbinding die tegenwoordig in het merendeel van onkruidbestrijdingsmiddelen zit, bedoeld om gewassen te beschermen tegen onkruid.
Gewassen kunnen niet goed meer groeien als onkruid de overhand krijgt. Licht, vocht en voedingsstoffen worden dan belemmerd door het onkruid, waardoor ook ziekten of plagen kans krijgen. Glyfosaat wordt dan ook aangeprezen als ‘zeer effectief, breed inzetbaar en goedkoop’. Een onkruiddoder die veel narigheid kan voorkomen, wat wil je nog meer!
Hoe werkt het?
Als de akker is bespoten met glysofaat nemen de planten het op via hun bladeren en doet verder zijn werk. Het blokkeert het enzym EPSP-synthase waardoor bepaalde eiwitten die voor de groei van de plant noodzakelijk zijn, haar werking verliezen. Dat veroorzaakt het geel worden van de planten die vervolgens binnen korte tijd dood gaan. Dat is natuurlijk niet het enige effect, want niet enkel het onkruid maar ook andere planten sterven af. Volgens de fabrikant hecht het glysofaat zich duurzaam aan de grond en heeft het geen effect op het grondwater.
Maar dat blijkt een illusie, want steeds vaker moet men bij metingen constateren dat glysofaat boven de norm zit in het grondwater. Er belandt dus veel meer in de sloot dan eerder werd aangenomen. Ook regionale waterbeheerders constateren in hun metingen dat de concentraties van glyfosaat en zijn meest stabiele afbraakproduct al jarenlang boven de drinkwaternorm uitkomen. Daardoor moeten drinkwatermaatschappijen het water steeds grondiger zuiveren om te zorgen voor schoon drinkwater uit de kraan. Daarnaast dreigt de balans in de bodem steeds meer uit evenwicht te raken. Niet zo vreemd als je de optelsom van de negatieve effecten in kaart brengt.
Dat brengt ons bij de vraag waarom stoppen we niet met het gebruik van glyfosaat? Naast de doorslaggevende economische motieven, zijn ook de alternatieven uit de hoek van de herbiciden (ook onkruidverdelgers) niet veel beter, want vaak minder effectief in onkruidbestrijding, en dus heb je er meer van nodig, en al met al slecht voor bodem-en waterorganismen. Zouden we dan niet-chemische, mechanische bestrijdingsmiddelen kunnen inzetten? Ja, voor sommige gewassen zou dat kunnen, maar dat is duur en robotisering is vooralsnog slechts op kleine schaal toepasbaar. De economische conclusie is dan, dat de niet-chemische manieren van onkruidbestrijding fors duurder zijn dan glyfosaat. Daarnaast veroorzaakt niet-chemische bestrijding meer uitstoot van broeikasgassen, en is het arbeidsintensiever en minder efficiënt.
Dilemma
Zo sta je voor een dilemma dat je dwingt tot een politieke keuze. De gezondheid van de burgers blijven veronachtzamen, en/of kiezen voor het tijdelijke economische gewin. Natuur, milieu, gezondheid en economie komen hierin samen. We hebben niet veel tijd om tot oplossingen te komen (10 jaar), want leefbaarheid zit in een glijdende schaal. GGR zou graag zien dat ‘buitengebied agrariërs’ gaan experimenteren met milieuvriendelijke onkruidbestrijding, waarbij de gezondheid van boer en burger voorop staan. Dat vraagt het algemene belang, maar voor wie telt dat nog?
Info@groengilzerijen.nl