In mijn tuin heb ik drie Buddleja’s, ook wel vlinderstruiken genoemd. Twee van die Buddleja’s zijn origineel en hebben dus lichtpaarse bloemen. De andere is een witte cultivar oftewel een gekweekte soort. Hoe dan ook, vlinders trekken zich daar niets van aan en bezoeken ze alle drie uitbundig. Op die struiken zie ik dan ook van alles rondfladderen en zuigen. De atalanta’s, de dagpauwogen, de koolwitjes, de zandoogjes (zowel bruin als bont), de gehakkelde aurelia’s en tot slot ook de citroenvlinders dwarrelen daar allemaal rond. Natuurlijk zie ik ook weleens wat andere dagvlinders, maar de genoemde soorten zijn in mijn tuin het meest aanwezig. En over een van die vliegende schilderijen wil ik het eens hebben, met name de dagpauwoog.

Dag- of nachtvlinder

Wie of wat is nu zo’n dagpauwoog? Allereerst is het goed om te weten, dat het een dagvlinder is en geen nachtvlinder. Wat is het verschil dan behalve dat de een overdags te zien is en de ander in de nacht? Althans dat zou het meest mooie verschil kunnen zijn, maar dat is het niet, want onze lieve heer heeft voor wat verwarring gezorgd, want er zijn ook dagactieve nachtvlinders, denk maar eens aan een van de mooiste, de kolibrievlinder. Dit is een nachtvlinder, maar je kan deze mooie nachtvlinder ook overdag voor de planten zien hangen. Het verschil zit voor een groot deel in de antennes ook wel voelsprieten genoemd. Dagvlinders hebben over het algemeen smalle voelsprieten met op het einde een soort knopje. Nachtvlinders hebben voelsprieten, die echt op de ouderwetse tv-antennes of op kleine veertjes lijken. Daarnaast eindigen die voelsprieten / antennes nooit in een knopje.

Dagpauwoog

Goed, na dit intermezzo nu iets over het vliegende schilderijtje, de dagpauwoog. Dagpauwogen behoren bij de familie van de Aurelia’s en bij de onderfamilie vossen, zoals de kleine vos en de gehakkelde aurelia. Ze hebben een spanwijdte van 50 tot 60 millimeter en hebben 4 opvallende oogvlekken op de bovenkant van de vleugels, vandaar de naam. De onderzijde van de vleugels is bijna eenkleurig zwartbruin. Als de dagpauwoog zich bedreigt voelt, dan opent de vlinder haar/zijn vleugels, waarbij de ogen zichtbaar worden. Je kunt je voorstellen dat de schrik om het hart slaat bij het zien van die grote ogen en menig vijand is dan razend snel weg. De zwarte rupsen met veel witte puntjes en stekels op het lichaam, eten van brandnetels. Vandaar dat ik ook een hoekje met brandnetels heb staan.

Aurelia

Dagpauwogen en andere familieleden horen bij de familie Aurelia en zoals hierboven beschreven bij de onderfamilie vossen. Voorheen werd vaak de naam schoenlappers gebruikt en persoonlijk vind ik het jammer, dat die naam vervallen is, zeker als heemkundige. De naam schoenlappers past namelijk precies bij deze vlinders. De naam komt letterlijk uit de schoenenmakerij voort. De onderkant van de vleugels van die dagvlinders zijn vooral donker gekleurd en het lijken wel allemaal aparte lapjes te zijn. Als een klant vroeger bij de schoenlapper kwam om de schoen te repareren, dan plakte de man over de slijtgaten kleine stukjes leer. Natuurlijk zocht de schoenlapper zo goed mogelijk naar bijpassende kleuren, maar die waren er haast nooit te vinden. En na enkele reparaties zagen de gerepareerde schoenen eruit zoals de onderkant van vleugels van de familie van de dagpauwoog.