Afgelopen weken wisselden de regenbuidagen en de zonnige dagen elkaar steeds weer af, maar het meest actief waren (en zijn) wel de regenbuien. Het gevolg is dat we de prachtige hoogvliegers nauwelijks te zien hebben gekregen en mijn twee nestkasten hangen er heel leeg bij. Welke hoogvliegers bedoel ik? Voor mij zijn dat de mooie sierlijke en gracieuze gierzwaluwen. Ik denk dat er zelfs de afgelopen dagen nog geen een gierzwaluw in de buurt van mijn nestkasten geweest is. Dit terwijl gierzwaluwen al vanaf mei kunnen gaan broeden. Persoonlijk denk ik dat de regen daar heel veel invloed op heeft gehad.

Regen, koude en gierzwaluwen

Wij mensen gaan schuilen in onze huizen of als we onderweg zijn in bushokjes, overdekte ruimtes of onder bomen als het met bakken naar beneden valt, maar waar blijven de gierzwaluwen? Tja, die zijn ook niet gek en trekken bij veel regen heel simpel naar Zuid Frankrijk of Italië. Dat doen ze ook bij plotselinge koude. Ze voelen dat aan en hopla binnen een mum van tijd hangen ze boven de stranden of natuurgebieden van zuid Europa. Handig hè. Zou ik af en toe ook wel willen.

Gelukkig komen ze ook terug en zodra de regen voor een langere tijd verdwijnt, kunnen we hun gierende geluiden weer boven onze daken en/of tussen de huizen horen.

Dit jaar werden de eerste gierzwaluwen gemeld op 7 april. In 2023 was dat op 9 april. Vanaf die dag zijn er steeds meer van die vliegende wonderen bijgekomen. Zo mag je ze best wel noemen, want als ze in ons land arriveren hebben ze 7000 km achter de rug. De sierlijke, donkere, sikkelvormige gierzwaluwen komen in het voorjaar naar Nederland. Het vertrekpunt van hun reis ligt ten zuiden van de evenaar ergens in Zuid-Afrika en zo vanaf juli/augustus gaan ze daar trouwens weer naar toe.

Seks in de lucht

Het zijn bijzondere vogels en niet alleen door de grote afstand, die ze afleggen, maar hun andere gedrag is ook bijzonder. Ze landen bijvoorbeeld alleen om eieren te leggen en te broeden in simpele broedplaatsen. Voor de rest blijven ze in de lucht. Slapen, eten en ja zelfs het paren gebeurd in de lucht. En als de avond valt, stijgen ze tot op een hoogte van 3 tot 5 kilometer om daar te gaan slapen. Ook dat is weer heel bijzonder, want men vermoed dat één hersenhelft in slaap valt. Vervolgens laten de gierzwaluwen zich met de thermiek meevoeren en dalen ze langzaam cirkelend naar beneden.

Apus Apus

Men dacht vroeger dat gierzwaluwen geen pootjes hadden, vandaar de naam Apus apus. Letterlijk vertaald betekent dit zonder pootjes. Maar ze hebben weldegelijk hele korte, bevederde pootjes, die in de vlucht zeker niet opvallen. Gelukkig hebben wij in Nederland een betere naam verzonnen. Als je lekker in je tuin zit te genieten en luistert naar het geluid van deze bijzondere vogel dan weet je ook waarom.

Frans Kapteijns