Laatst liep ik weer eens in een prachtig bosgebied en aan de rand van dat gebied zag ik een rare hoop. Ik dacht meteen, dat moet een rode bosmierenhoop zijn, want zoiets moois kunnen zij enkel bouwen. Gelukkig zien we ze weer, de hopen van de rode bosmieren. Eind jaren tachtig werkte ik bij de provincie en had ik de opdracht rode bosmierenhopen in kaart te brengen. Tijdens dat onderzoek ontdekte ik dat er weinig hoop op hopen was. Oorzaak was de zure regen en dit speelde vooral op de zandgronden. Een van de gevolgen van die zure regen was de afname van het aantal luizen in de bomen. Rode bosmieren leven onder andere van de honingdauw, zoetstof die de luizen afscheiden. Daarnaast tastte de zure regen ook de hopen aan en verdwenen deze uit beeld.
Vier soorten
In ons land kennen we vier soorten rode bosmieren, namelijk de behaarde, de kale, de zwartrugbosmieren en de stronkmieren. De laatste soort, de stronkmier, zullen we in Brabant niet tegenkomen. Het is namelijk de zeldzaamste bosmierensoort van Nederland en je komt ze enkel tegen in de omgeving van Ommen, in Overijssel. De drie andere rode bosmieren komen allemaal voor in Noord-Brabant, maar het is met het blote oog lastig om de verschillen te zien. En aan de bouw van de hopen kan je het verschil tussen de kale rode bosmier en de behaarde rode bosmier ook niet goed zien. De hopen van de zwartrugbosmier zijn wel duidelijk anders, want die hopen zijn klein en zelfs vlak. De andere twee rode bosmieren bouwen hopen, die erg op elkaar lijken. Toch is er wel wat verschil, want bij de kale bosmier zijn de hopen het grootst. Dit komt vermoedelijk om dat er in die hopen vaak meerdere koninginnen leven. Dat is anders bij de behaarde rode bosmieren, want in die hopen leeft slechts één koningin en dus zijn de hopen van deze rode bosmierensoort wat kleiner. Wat alle mierenhopen hetzelfde hebben, is dat de mieren de temperatuur in hun hopen perfect onder controle hebben. Als de temperatuur buiten de hoop verandert, maken ze de ingangen groter of kleiner.
Zeer nuttig
Veel mensen weten niet hoe belangrijk rode bosmieren zijn in het leefgebied waar zij hun hopen hebben. De rode bosmieren zorgen voor een goede balans in de insectenwereld, doordat zij veel insecten buitmaken. Mochten er plotseling plagen ontstaan van bepaalde insecten, dan beperken zij die plagen. Daarnaast herbergen zij in hun hopen veel soorten dieren waardoor zij een positief effect leveren aan de biodiversiteit in zo’n bosgemeenschap. Kortom; rode bosmieren zijn zeer nuttig.
Vandalisme
Soms zie je dat er stokken in de rode bosmierenhopen gestoken zijn, maar dat is niet natuurlijk. Rode bosmieren bouwen hun hopen altijd rond een skelet van hout (oude stronk of oude takken) vanwege de stevigheid. Soms zie je nog een deel van het skelet, maar takken of stokken, die er hoog bovenuit steken en waarbij grote gaten in de hopen gemaakt worden, is puur vandalisme. Doe dat niet, laat die hopen met rust en bewonder enkel de bewoners van deze prachtige bouwwerken.