Eind juli zijn voor het vierendertigste jaar op rij de huiszwaluwnesten in Alphen, Baarle-Nassau, Chaam, Ulicoten, Riel, Gilze, Hulten en Molenschot geteld. Het was een bijzondere telling met aangename verrassingen. Henk en Elly Meeuwsen daarover: ”In 2011 zaten we er al dicht tegenaan, maar dit jaar zijn we de grens van 1000 nesten gepasseerd, een unicum! We telden in totaal 1027 nesten, 147 meer dan vorig jaar, een toename van 16,7%.”

”Het gebeurt vrijwel nooit dat alle dorpen een vergelijkbare trend vertonen, zelfs niet in een uitermate goed of slecht jaar. Dit jaar telden we bijvoorbeeld in Molenschot 89 nesten, 14 minder dan vorig jaar ( -13,6%) en in Riel 70, 7 minder dan vorig jaar (-9,1%). In Gilze kwamen we uit op 112 nesten, exact hetzelfde aantal als afgelopen jaar en een evenaring van het record voor dit dorp. Chaam gaat voor het derde jaar op rij licht vooruit. We telden er 146 nesten (+9). Ulicoten huisvest dit jaar 189 huiszwaluwpaartjes, 40 meer dan vorig jaar (+26,8%). Hulten, Alphen en Baarle-Nassau gingen er relatief het meest op vooruit. In Hulten gaat het om één adres, waar in de loop van het seizoen vaak nogal wat nesten uitvallen. Dit maakt de vergelijking tussen de jaren minder betrouwbaar. We kwamen er uit op 18 nesten, 8 meer dan vorig jaar. Alphen ging van 105 nesten vorig jaar naar 145 dit jaar (+38,1%). In Baarle-Nassau telden we maar liefst 71 nesten meer dan vorig jaar (+38%). De 258 nesten in dit dorp zijn een absoluut record voor ons telgebied. Het vorige record, 256 nesten, was sinds 2011 in handen van Chaam. Bijzonder dat de aantallen per dorp zo kunnen variëren: Baarle-Nassau huisvestte nooit eerder zoveel nesten als dit jaar, terwijl Chaam op slechts 57% van zijn maximum zit.”

Verrassingen

”Elk jaar staan ons verrassingen te wachten, maar dit jaar waren het er meer dan anders. Allereerst is het record aantal nesten voor het hele telgebied natuurlijk een grote verrassing. Het was Elly voor het begin van onze telling al opgevallen dat er veel huiszwaluwen in de streek rondvlogen en stiekem hoopten we boven de 1000 nesten uit te komen. Gedurende ons telwerk ging het daar steeds meer op lijken, bijvoorbeeld door spectaculaire toenames op adressen die afgelopen jaar al redelijk wat huiszwaluwen huisvestten. De grootste absolute winst boekte Alphensebaan 18 in Chaam: 13 nesten vorig jaar, 33 dit jaar. Vergelijkbaar was de toename van 18 nesten op zowel Kievit 1a als Oordeel-Heikant 2 in Baarle-Nassau. Het eerste adres ging van 19 naar 37 nesten en het tweede van 14 naar 32. De Olgahoeve van de familie Tielemans in Ulicoten kreeg er 16 nesten bij en vestigde met in totaal 67 nesten een nieuw record voor onze streek. Chaamseweg 39 in Alphen ging er 12 nesten op vooruit: 5 nesten vorig jaar, 17 dit jaar. Naast de grote toenames op deze adressen zagen we op vijfentwintig adressen het aantal nesten met 3 tot 9 toenemen, in totaal goed voor een toename van 121 nesten. Op nog eens zevenentachtig adressen telden we 1 of 2 nesten meer, goed voor een toename van 106 nesten. Leuk dus, die ‘grote jongens’, maar vele kleintjes maken ook een grote. Niet alleen toenames zijn leuk om mee te maken, vestigingen op nieuwe of tijdelijk niet bezette adressen zijn zeker zo interessant. Een mooie verrassing waren de 4 nesten die we aantroffen op Kleine Maaijen 8 in Ulicoten. Vanaf het begin van onze tellingen in 1990 t/m 2015 broedden er huiszwaluwen op dit adres en na een afwezigheid van zeven jaren zijn ze dus weer terug. Wie weet, tellen we er over een aantal jaren weer meer dan 20 nesten, zoals vroeger. Ook met de hervestiging op Spaansehoek 2 en 5 in Riel (na een afwezigheid van 12 jaar), waren we blij verrast. En wat te denken van Zevenhuizenbaan 13 in Baarle-Nassau? Sinds 2005 hangen daar kunstnesten en elk jaar fietsten we er ‘voor niks’ naartoe. Dit jaar was het ineens raak: een huiszwaluwpaartje had zijn intrek genomen in een van de prefab nesten. Tot slot nog een adres dat eenendertig jaar huiszwaluwloos was en nu meedeelt in de vooruitgang: Oude Strumpt 3 in Ulicoten. Echt grote verliezen waren dit jaar zeldzaam. Op Hoogstraat 5 in Gilze telden we 10 nesten minder (13 vorig jaar, 3 dit jaar). Gilzerbaan 2 in Riel verloor 8 nesten (20 vorig jaar, 12 dit jaar). Een verlies van 6 nesten was het lot van zowel Ulicotensweg 50 in Chaam (van 6 naar 0) en Flaasdijk 4 in Alphen (van 8 naar 2). Nog eens veertien adressen verloren 3 tot 5 nesten (in totaal 49 nesten minder) en achtenzestig adressen verloren 1 of 2 nesten (85 minder).”

Hulp

”Zoals de trouwe lezers van onze stukjes weten, verlopen onze tellingen nooit helemaal perfect. Elk jaar missen we wel wat nesten en in een goed jaar als dit kunnen de huiszwaluwen op onverwachte plekken opduiken. Met uw hulp kunnen we de missers tot een minimum beperken en een van de best getelde gebieden van Nederland blijven. Weet u een of meerdere nesten op een adres dat niet voorkomt op de lijst hieronder? Laat het ons weten! Neem daarvoor contact op met Elly (06-45705888) of Henk (natuurgeluiden@hotmail.com). Bijna elk jaar levert dit ons nieuwe adressen op en daar zijn wij, en Sovon Vogelonderzoek Nederland, heel blij mee! Zoals gewoonlijk is er een traktatie voor iedereen die ons aan een nieuw adres helpt. Voor de duidelijkheid: het gaat om huiszwaluwen! Die broeden aan de buitenkant van het huis, onder een overstekende dakrand, in een bolvormig nest van opgedroogde modder.”

Adressen met huiszwaluwnesten in 2023

ALPHEN: Chaamseweg 39 en 41, Dorenbos 11, 13, 23 en 25, Eikenlaan 2 en 8, Flaasdijk 4, Gilzerweg 8, 8a en 10, Goedentijd 68, Haagstuk 2, Haverheining 10, Het Sas 13, Hofstade 30 en 38, Hondseind 11 en 17, Kerkakkers 1, Klokkestraat 1, Looneind 1, 2 en 2a, Molendries 1 en 2b, Molenstraat 25, Oosterwijksestraat 1, 2, 4, 6, 8, 9 en 18, Oude Tilburgsebaan 6, Papenakker 18, Schellestraat 1, Terover 11, 16, 20 en 25, Weegbree 15 en 12, Weimortel 1. BAARLE-NASSAU: Bredaseweg 27, 27a en 39, Eikelenbosch 10, Groot Bedaf 1 en 10a, Heesboom 2a, Hoogstratensebaan 32, 48 en 55, Kapelstraat 32, 36 en 38, Kievit 1a, Klein Bedaf 3a, Loveren 29 en 42, Nijhoven 1a, 4 en 6, Oordeel-Heikant 2, Oordeelsestraat 11a en 13, Pineind 2 en 3, Reth 1, Veldbraak 16, Voske 16 en 21, Zevenhuizenbaan 13. CHAAM: Alphensebaan 3a, 9 en 18, Altena 21, Baarleseweg 34c, 42a, 42b en 60, Blokkenweide 7, 16, 18 en 43, Bredaseweg 53, 55, 65a en 69a, Dekkersstraat 2, Gilzeweg 38, 55b en 55c, Grazenseweg (Strijbeek) 2c en 4, Hoefakker 18 en 24, Kloosterstraat 10, Markiezaat 17, Meerleseweg 24, Meijsberg 2, Nieuweweg 3 en 6, Oude Bredasebaan 9, 13a en 22, Snijderseweg 1, 1a, 12a en 22, Ulicotenseweg 39. GILZE: Alphensebaan 34, Bavelseweg 22, Bessemeindseweg 7, Besterd 10 en 15, Biestraat 1 en 1A, Bolberg 18, Hoogstraat 4, 5 en 6, Horst 28, 58B en 60A, Kerkstraat 39, Langenbergseweg 10, Oranjestraat 121, 130 en 133, Roggeveld 22, Tarweveld 11, Tilburgsebaan 17, 32 en 34, Versterstraat 26. HULTEN: Hulteneindsestraat 27. MOLENSCHOT: Bavelseweg 112 en 161, Broekstraat 6, 25, 41, 44 en 77, Kapelstraat 7, Korte Hoogstraat 9, Pastoor van de Rietstraat 22, Raakeindse Kerkweg 2, Schoolstraat 6, 17, 19, 20, 22, 26, 44, 47, 50, 52, 53, 54, 58, 62 en 65, Veenstraat 1C. RIEL: Boomheide 14, Brakel 2, Dorpstraat 55, Gilzerbaan 2, Het Hoefke 3a en 4, Kantakkers 6, Kerkstraat 19, Oude Tilburgsebaan 3, 23, 28 en 52, Spaansehoek 2 en 5, Tilburgseweg 4, Veertels 6, Vijfhuizenbaan 5, 10 en 22, Zandeind 35. ULICOTEN: Baarleseweg 26, Beemdendreef 3 en 6, Chaamseweg-Hazenberg 14, 20 en 24, Den Dries 4, 5 en 14, Dorpsstraat 8, 9, 10, 12, 15, 18, 21, 22, 24, 25, 26, 33 en 34, Haldijk 7, Kleine Maaijen 8, Kloosterstraat 10, Lijmbeek 2, Molenstraat 20, Nieuwe Strumpt 1 en 4, Nieuwe Strumptse Baan 3, Oude Strumpt 3, 4 en 6.